Belangrijkste wijzigingen:
Organisatiestructuur, administratie, verslaglegging en financiële inrichting
De organisatiestructuur, administratie en verslaglegging van de TI
De TI dient zich te concentreren op haar kerntaken. Dit zijn de in de Woningwet omschreven diensten van algemeen economisch belang (daeb): sociale huurwoningen, bepaald maatschappelijk vastgoed en specifieke diensten voor de leefbaarheid. Commerciële activiteiten moeten worden ondergebracht in een aparte administratie of woningvennootschap. Deze activiteiten worden in beginsel losgekoppeld van de TI en ondergebracht in een dochterorganisatie (juridische splitsing) of in een gescheiden administratie (administratieve scheiding).
Voor kleine corporaties wordt een uitzondering gemaakt en er geldt een overgangsrecht voor lopende projecten. Zie hiervoor Organisatiestructuur, administratie en verslaglegging.
De regels ten aanzien van het jaarlijkse volkshuisvestingsverslag worden aangescherpt. Het krijgt een belangrijkere functie in de verantwoording aan de belanghebbenden en de Autoriteit over de realisatie van de prestatieafspraken. De administratieve of juridische scheiding heeft gevolgen voor het opstellen en inrichten van de jaarrekening en het jaarverslag; deze moeten worden gesplitst. Andere aanpassingen betreffen onder andere het accountantsprotocol, de dVi en de dPi. Zie hiervoor Organisatiestructuur, administratie en verslaglegging.
Nieuwe elementen zijn overcompensatie, voorzieningen voor interne leningen, marktwaardering en rapportage over de passendheidstoets. Zie hiervoor Financiële inrichting.
Financiële inrichting
Bij de financiële inrichtingis sprake van strengere en aanvullende regels. Van de TI wordt verwacht dat zij hun woningen tegen actuele marktwaarde gaan waarderen. Dit heeft consequenties voor de waarderingsgrondslagen en financiële ratio’s. Dit vraagt van toezichthouders om ook in de nieuwe situatie in control te blijven.
Voorts stelt de wet een reeks van eisen ten aanzien van een verplicht reglement financieel beheer (gaat verder dan het treasurystatuut), aantrekken van leningen, leningen van de daeb-tak en de niet-daeb-tak, overhevelen van resultaat van daeb naar niet-daeb en vice versa.
Belangrijkste aandachtspunten
- Niet-daeb-activiteiten dienen vanuit gescheiden bedrijfsonderdelen plaats te vinden: vanuit een gescheiden administratie of een dochteronderneming (woningvennootschap).
Kleine corporaties mogen volstaan met een kosten-verdeelstaat. - De TI mag de niet-daeb-tak bij scheiden of splitsen onder voorwaarden een lening verstrekken.
- De TI dient een (concept)scheidings- of splitsingsplan op te stellen en voor 1 januari 2017 bij de Autoriteit woningcorporaties (Aw) in te dienen. Het ontwerpvoorstel behoeft nog geen finale financiële paragraaf te bevatten. De Aw verwacht wel dat de financiële kaders in het ontwerpvoorstel worden opgenomen en op strategisch niveau zijn getoetst en doorgerekend. Na de vaststelling van de jaarafrekening 2016 wordt deze definitief gemaakt en voor 1 mei 2017 te worden ingediend bij de Aw.
- Hierin staat welke woningen naar de niet-daeb-tak gaan. De gemeente en huurdersorganisatie kunnen hierover een zienswijze indienen, de Autoriteit woningcorporaties beslist.
- Er zijn strenge eisen gesteld aan de wijze waarop woningen verkocht worden.
- Er worden aanvullende eisen gesteld aan de verslaglegging.
- Een reglement financieel beheer wordt verplicht.
Hulpvragen, deadlines & aandachtspunten
Hulpvragen verankering Woningwet
- Overziet de TI de volkshuisvestelijke, financiële en organisatorische consequenties van de keuze tussen scheiden of splitsen, ook op de lange termijn? Worden hiertoe analyses uitgevoerd die rekening houden met demografische ontwikkelingen, financiering, woningmarkt(risico’s) enzovoorts?
- Wordt bij het scheiden en splitsen de basisvraag gesteld wat de missie van de organisatie is? Sluit de keuze hierop aan?
- Welke afwegingen liggen ten grondslag aan het overhevelen van woningen van de daeb-tak naar de niet-daeb-tak? Wordt rekening gehouden met vraagstukken als de woningmarkt, vereist rendement en borging door WSW?
- Wordt aan de aangescherpte eisen van de jaarrekening en het jaarverslag voldaan? Waar worden kosten voor de daeb en niet-deab-activiteiten geboekt, die bij administratieve scheiding door dezelfde organisatie worden uitgevoerd?
- Waarderingsgrondslagen en financiële ratio’s worden herijkt als gevolg van marktwaardesystematiek: worden toetsingskaders aangepast?
- Meldt de TI en de RvC in het jaarverslag wat zij aan de implementatie van de Woningwet hebben gedaan?
- De wijze van verkoop van bezit is aan strenge voorwaarden gebonden; hoe waarborgt de TI de juiste verkoopwijze?
- Hoe is gewaarborgd dat aan de eisen van het aangaan van leningen en verbindingen wordt voldaan?
- Toetst de controller tijdens de interimcontrole op gewijzigde wetgeving? Volgt de accountant het controleprotocol?
- Wat zijn afwegingen voor het bestuur om voor de lichte of volledige variant van de marktwaardeberekening te gaan?
Deadlines
- 1 januari 2017 — het scheidings- of splitsingsplan dient bij de Autoriteit woningcorporaties ingediend te zijn, inclusief zienswijzen van de gemeente en huurderorganisatie.
- 1 januari 2017 — de statuten dienen aangepast te zijn.
- Ntb. — TI (en dochtermaatschappijen en samenwerkingsvennootschappen) dienen over reglement financieel beheer conform Woningwet te beschikken.
Jaarlijks
- 15 december — dPi bij Autoriteit woningcorporaties.
- 1 mei (vanaf 2017) — Jaarverslag bij Autoriteit woningcorporaties en andere belanghebbenden.
- 1 juli — dVi bij Autoriteit woningcorporaties.
Aandachtspunten voor toezichtsagenda
- Verwerken van de stappen - onderdeel van het scheidings- of splitsingsplan - in de toezichtsagenda? Op welk moment wordt welk besluit genomen?
- Aansluiting beleid en toetsingskader op de mogelijk aangepaste strategie als gevolg van scheiden en splitsen.
- Eisen aan de jaarrekening en het jaarverslag: iedere woningvennootschap heeft een eigen jaarverslag. RvC schrijft eigen hoofdstuk hierin.
- Is de organisatie in complience? Worden aangepaste statuten, kaders, protocollen, enzovoorts tijdig aangepast en vindt er een jaarlijkse check op plaats, mede aan de hand van beleidsregels Autoriteit woningcorporaties en WSW?
- En worden ze door de medewerkers doorleefd?
- Zijn alle procedures, zoals de goedkeuringsprocedure van scheiden en splitsen maar ook van woningverkoop bekend en geborgd?